Şiirler

Şiir Sanatı

Dildeki anlam,ses ve ritim öğelerinden yararlanarak bir duygu,düşünce ya da olayı, yoğun ve sıra dışı anlatma sanatı olarak tanımlanabilir.İnsanoğlunun en eski ve kendine özgü anlatı türlerinden biri olması nedeniyle,bugüne kadar şiirin pek çok tanımı yapılmış,ama hiçbirinin bu kavramı tam olarak açıklayamadığı görülmüştür.

Bu tanımlardan en yaygını, şiiri düz yazının karşıtı olarak gösteren tanımdır.Bir başka deyişle şiir düzyazıyla anlatılamayan duygu ve düşüncelerin ses uyumlarıyla,kulağa hoş gelecek biçimde oluşturulan dizelerle anlatılmasıdır.

Ama bu tanım manzumeyi de kapsar.Şiiri manzumeden ayıran özellik ise,manzumenin yüzeysel ve sıradan olmasına karşılık,şiirin yoğunluk ve derinlik taşımasıdır. Ölçü ve uyak,çağlar boyunca şiirin en ayırıcı niteliği olarak kabul edilmiştir.



Düzyazıda dil yalnızca bir bildiri iletmenin amacıdır;bildiri iletildikten sonra sözcüklerin anlamı kalmaz.Şiirde ise vurgu, sözcüklerin aktardığı bildiri kadar sözcüklerin üzerinde de yoğunlaşır.Yani şiir de neyin söylendiğinden çok nasıl söylendiği önemlidir.

Destanlar:
:Aşık edebiyatında destan,aşıkların sevgilerini,kahramanlık olaylarını,günlük olaylarla ilgili kimi durumları ve bazı acıklı olayları anlattıkları,biçim olarak halk edebiyatı türlerinden koşmaya benzeyen,koşmadan dörtlük sayısı,konu,anlatım ve ezgi yönünden ayrılan halk şiiri.Kafiye şeması (abab),(cccb),(eeeb) şeklindedir.
Türküler:
Türkiye'nin sözlü geleneğinde,bir ezgi ile söylenen halk şiirinin her çeşidini göstermek için en çok kullanılan ad "türkü"dür.Özel durumlarda ya da ezginin,sözlerin çeşitlemesine göre ninni,ağıt,deyiş,hava adları da kullanılmaktadır.
Maniler:
Söyleyeni belli olmayan,genellikle 7'li hece ölçüsüne göre söylenen dörtlüklerdir.Doğu Anadolu'da mani yerine bayatı sözü de kullanılmaktadır.Uyak düzeni a -a -b -a şeklindedir.
Tekerlemeler:

Daha çok çocuk geleneklerinde yer alan baş uyak ve uyaklarla elde edilen,ses ve sözcük benzerliğine göre sıralanan söyleyeni belli olmayan ürünlerdir.Şu şekilde sınıflandırılırlar;

1)Masal Tekerlemeleri
2)Oyun Tekerlemeleri
3)Tören Tekerlemeleri

Ninniler:
Çocuğun uyumasının sağlanması ya da ağlamasının durması için,sade bir dille ve hece ölçüsüne göre ezgili olarak söylenen ürünlerdir.Söyleyeni belli olmayan bu ürünler dörtlüklerden ve nakarat bölümlerinden oluşur.
Ağıtlar:
Doğal afetler,ölüm,hastalık vb.çaresizlikler karşısında korku,heyecan,üzüntü,isyan gibi duyguları ifade eden ezgili ürünlerdir.Ağıt söyleme işine ağıt yakma,ağıt söyleyenlere ise ağıtçı denilmektedir.
 
Kaynak: www.kultur.gov.tr